RPA Developer Ne İş Yapar?

Tekrarlayan, rutin iş görevlerinin olmadığı bir dünyayı hayal edelim. Formları doldurmak, veri girişi yapmak, satış emirleri koymak, bordro işlemlerini tamamlamak…

Farklı araştırmalar, çalışanların gün içinde zaman harcadıkları işlerin önemli bir kısmının “tekrarlayan” işler olduğunu ortaya koyuyor.

Birçok işletme yukarıdaki görevleri otomatikleştirmek için Robotik Süreç Otomasyonuna (RPA) yöneliyor. Durum böyle olunca da RPA developer’lara olan talep gittikçe artıyor.

Bu yazımızda, bu rolün görev ve sorumluluklarının yanı sıra RPA developer olmak için gereken çeşitli becerileri ele alıyoruz.

Ancak öncelikle RPA'nın ne olduğuna ve nasıl çalıştığına bir göz atalım. 👀

RPA Nedir?

RPA, insanların normalde halledebileceği tekrarlayan görevleri yürütmek için sanal botlar kullanan bir optimizasyon yöntemidir. 

Gartner'a göre RPA, “Robotik süreç otomasyonu (RPA), kullanıcının belirli işleri otomatik bir şekilde etkinleştirmek için bir veya daha fazla betiği yapılandırmasına olanak tanıyan bir üretkenlik aracıdır.” anlamına gelir. 

Tıpkı insanlar gibi, yazılım robotları da ekranda ne olduğunu anlamak, doğru tuş vuruşlarını tamamlamak, sistemlerde gezinmek, verileri belirlemek ve çıkarmak gibi görevleri yerine getirebilirler. Ancak yazılım robotları bunu, ayağa kalkıp esneme veya kahve molası verme ihtiyacı duymadan, insanlardan daha hızlı ve daha tutarlı bir şekilde yapabilir.

RPA'nın popülaritesi 2017'den bu yana istikrarlı bir şekilde artıyor. 📈

On yıl önce hiç hayal etmediğimiz yazılım robotlarının kullanımıyla bizi hayrete düşürdü. Ancak şimdi görevleri tamamlama biçimini değiştirdi.

RPA kısa bir süre içinde büyüdüğü için, bu alanda kariyer yapmak için birçok fırsat var. Kariyerden bahsettiğimize göre sıra RPA developer’ın kim olduğundan, ne iş yaptığından ve ne gibi sorumlulukları üstlendiğinden bahsetmekte. 

RPA Developer Nedir?

RPA developer, manuel iş akışlarını otomatikleştirmek için RPA botları oluşturan uzmandır.

Bunu yapmak için, öncelikle hangi manuel süreçlerin çalışanları en çok yavaşlattığını ve otomasyonu gerektirdiğini anlamalıdır. RPA developer şunlardan sorumludur: 

• Manuel iş süreçlerinin akış şemalarının çizilmesi, 
• Sürecin doğasını anlamak, 
• Çalışanlarla görüşülerek ana noktalardaki görüşlerinin alınması,
• Botu tasarlamak, uygulamak ve sorunlarını gidermek,
• Botların performansının korunması.

Adı her ne kadar "developer" kelimesini içerse de, görevleri ve sorumlulukları yazılım geliştiricilere benzemez. RPA developer, yazılım geliştiricisinin, bir iş analistinin ve bir proje yöneticisinin becerilerini kullanır.

RPA developer, deneyim seviyelerine bağlı olarak, botları programlamaktan veya otomasyon araçları için ekosistemi tasarlamaktan sorumlu olur. 

Yazılım robotları veya "botlar" oluşturmak, dağıtmak ve entegre etmek için RPA araçlarını kullanır. Bu botlar, tekrarlanan görevleri insan iş gücü olmadan otomatik bir şekilde yapar. 

Peki bunu nasıl yapar? 🤔Bu botlar, önceden belirlenmiş görevleri gerçekleştirmek için çeşitli uygulamalar ve web siteleriyle etkileşime girerken insan eylemlerini taklit eder.

Tabii ki buradaki yönetim ve mimari sorumlulukların oranı şirketin önceliklerine ve RPA ekibinin büyüklüğüne bağlı olarak değişir.

Peki ama RPA developer’ın sorumlulukları nelerdir? Aşağıdaki bölümde detaylı bir şekilde göz atalım. 👀

RPA Developer’ın Sorumlulukları Nelerdir?

RPA developer’ın sorumluluklarını kategorilere bölerek anlatmak daha doğru olacaktır. 

İlk aşama bir sorunun analizini ve otomasyon çözümlerinin tasarımını içerir. 

İkinci aşama ise hem RPA botlarını hem de tüm ekosistemi kodlama, test etme ve sürdürme görevlerini kapsar. 

Şimdi her aşamayı ayrıntılı olarak inceleyelim.

İş Analizi

RPA developer, otomasyon fırsatlarını bulmak için öncelikle şirketin kendisine sunduğu manuel süreci analiz etmelidir. 

Süreç madenciliği veya süreç haritalama gibi süreç iyileştirme araçları ve süreç iş akışı oluşturma gibi stratejiler, manuel süreçlerin gerçek hayatta nasıl yürütüldüğünü görselleştirmeye ve belgelemeye yardımcı olabilir. Böylece, otomasyondan faydalanabilecek alanlar belirlenir. 

RPA developer’ın bu aşamadaki sorumlulukları şunlardır:

• Sorun Tanımlama

RPA developer’ın hedeflerinden biri, otomatikleştirilebilen süreçleri tanımlamak ve uygulamaktır. Bu nedenle, manuel yükü ortadan kaldırmak ve üretkenliği arttırmak için yazılımla kısmen veya tamamen otomatikleştirilebilen iş süreçlerini ortaya çıkarmak sorumlulukları arasındadır.

• Gereksinimlerin Toplanması

RPA developer, otomasyonun özelliklerini öğrenirken, son kullanıcıların ihtiyacını anlamalıdır. Burada sorun noktalarını ve adımları ortaya çıkarmak için çalışanlarla görüşmeler yapar.

• RPA sistemlerini Keşfetme

RPA sektörü oldukça gelişti ve halihazırda binlerce iş sürecini kapsıyor. Bazı durumlarda görevleri otomatikleştirmek için özel yazılım geliştirmeye gerek olmayabilir. 

Bu durumda, RPA developer bir RPA çözümü aramaktan ve bu çözümün şirketin ihtiyaçlarına uygun olup olmadığını araştırmaktan sorumlu olur.

İkinci kısım daha teknik. 👇

Şimdi diğer görevlerine göz atalım.

RPA Geliştirme

Yukarıdaki analiz aşamasından sonra RPA developer şirkette karşılaşılan sorunları özel olarak azaltan bir bot tasarlamakla görevlendirilir. 

Örneğin, bir şirket e-ticaret siparişlerinin fatura düzenleme aşamasının çok uzun sürmesinden yakınabilir. 

Bu durumda developer, çalışanların fatura düzenlemek için attığı adımları otomatikleştiren bir bot oluşturmalıdır. 

Dahası, müşteri botun çalışanların sorunları dahili olarak çözmesi için yardım merkezi gibi özellikler içermesini de isteyebilir… 

• Süreç Madenciliği

Süreç madenciliği, kurumsal süreçleri veri kullanarak izleme uygulamasıdır. Bu teknik, RPA'nın (Robotik Süreç Otomasyonu) uygulanmasını optimize etmek amacıyla geliştirilmiştir, çünkü iş süreçleri genellikle birbirleriyle bağlantılıdır ve birbirini tamamlayabilir. RPA developer’lar, otomasyon stratejisi oluşturmak ve en uygun uygulama taktiklerini keşfetmek için süreç madenciliğini sıkça kullanır.

• Veri Yönetimi

Süreç madenciliğinin tamamlayıcı bir parçası da veri yönetimidir. Çoğu iş süreci veri çıkarma, düzenleme ve formatlama işlemleriyle ilgili olduğundan, bir RPA geliştiricisinin verinin nasıl değiştiğini anlaması gerekir. 

Her RPA sistemi, çeşitli kaynaklardan veri çıkarma ve etiketleme yöntemleri sunar. Bu kapsamda veri yönetimi aşağıdaki işlemleri içerir:

• Veri çıkarma yöntemleri,
• Veri temizleme,
• Doğrulama süreci,
• Formatlama ve
• Veri çıkış yapılandırması.

• Süreç Akışı Kontrolü 

Basitçe söylemek gerekirse, her otomasyon her botun gerçekleştirmesi gereken kesin bir eylem dizisini takip eder. 🛤️

Süreç akışı otomasyonu, RPA developer’ların bu akışları oluşturmasına ve eğer/ise ifadeleri sağlamasına yardımcı olan araçlar için genel bir isimdir. 

Örnek vermek gerekirse, "Dosya X biçimindeyse, Y biçimine dönüştür." gibi bir süreç akışı olabilir.

Tabii ki, süreç bu kadar basit değildir. Hatta genelde eylem dizileri karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu yüzden RPA developer’ların mantıksal akışlar oluşturmak için bir kontrol paneline ihtiyacı vardır. Bu da, genel bir otomasyon tasarımındaki birincil görevlerden biridir.

• RPA Bot Geliştirme

Bu bölüm, belgelenen iş görevlerini otomatikleştirmek için tasarlama ve kodlama sürecini kapsar. 

Bazı RPA araçları, görsel betikleme araçları sunarak teknik bilgiye sahip olmayan kullanıcıların bile RPA botları oluşturmasına olanak tanır. 

Kullanıcı arayüzü, sürükle ve bırak özelliğiyle birlikte yerleşik komutlar sunarak bu süreci kolaylaştırır.

• Test Etme ve Sorun Giderme

Bot geliştirildikten sonra test edilmeli ve API aracılığıyla şirketin eski sistemlerine entegre edilmelidir. 

Yanlış kod, entegrasyon hataları veya düşük verimlilik gibi sorunlar varsa, developer bu sorunları çözmek için tasarımı yeniden gözden geçirmelidir.

• RPA Ekosistemi Tasarlama

RPA developer, genellikle aşağıdaki bileşenleri içerecek olan araç ekosistemini tasarlamakla görevlidir:

• Kullanıcı arayüzü: Masaüstü veya web tabanlı bir uygulama olarak tasarlanır ve iş kullanıcılarına botu başlatma veya durdurma, iş akışını değiştirme, eğitim, yeni kurallar ekleme gibi işlevleri sağlar.
• Orkestrasyon: Birden fazla botu kontrol etmek ve performans ile ölçümleri izlemek için bir yönetim panosu içerir. Orkestratörler, bot iş akışlarını büyük ölçekte değiştirmeye ve farklı görevleri farklı bot gruplarına atamaya olanak tanır.
• Eğitim arayüzü: RPA botlarının belirli iş görevlerini yerine getirmesi için tasarlanmış bir arayüzdür. Genellikle bir düzenleyicide veya kullanıcı arayüzünde entegre bir modül olarak sunulur.
• Fiziksel veya sanal sunucular: RPA yazılımını dağıtmak ve çalıştırmak için kullanılan altyapıyı içerir.

• RPA Bileşenlerini Dağıtma

RPA developer, uygulama türünden bağımsız olarak otomasyon yazılımının dağıtımını sağlamaktan sorumludur.

RPA Geliştiricisinin Becerileri

Yazının genelinden de anlaşılacağı gibi, RPA developer’lar çok yönlü uzmanlardır. 🫡

Programlama bilgisinin yanı sıra, şirketin iş ihtiyaçları ve süreçlerinin farkında olmalıdırlar. 

İş ortaklarımızın ilanlarını inceleyerek, RPA developer’da olmasını bekledikleri becerileri çıkardık. 

1. Analiz ve Problem Çözme

İşin önemli bir kısmı iç süreçlerini analiz etmeyi ve otomasyon fırsatlarını belirlemeyi içerdiğinden, RPA developer’ın genellikle güçlü bir iş analizi geçmişi olması beklenir. İş geliştirme ve RPA konusunda deneyimli adaylar bu konuda özellikle aranmaktadır.

2. Etkili İletişim 

Etkili iletişim becerileri her alanda olduğu gibi burada da önemlidir. RPA developer’lar otomasyonu iş akışlarına başarılı bir şekilde entegre etmek için son kullanıcılar, geliştirme ekipleri ve diğer paydaşlarla etkili bir şekilde iletişim kurabilmelidir. 

3. Programlama Dili ve Teknik Beceriler

RPA için en çok talep gören betik dili Python'dur ; bunu bazı büyük RPA ve hiper otomasyon satıcıları tarafından kullanılan Visual Basic takip eder.

C/C#, masaüstü RPA yazılımları oluşturmak için yaygın olarak kullanılırken, .NET/ASP.NET, hem web hem de masaüstü çapraz platform uygulamaları oluşturmak için kullanılabilen popüler framework’lerdir. 

JavaScript, web tabanlı RPA geliştirme için sıklıkla gereklidir ve ayrıca otomasyon ekosisteminde Visual Basic ile birlikte kullanılır. 

Geçmiş verileri almak için, otomasyon botları SQL sorgularını kolayca anlayabildiğinden SQL sunucularının kullanılması önerilir. SQL sunucularını kullanarak, veri alma süreci daha verimli hale gelir ve daha akıcı veri analizini kolaylaştırır. Bu nedenle, SQL sorgulama konusunda kapsamlı bir anlayışa sahip olmak RPA developer’lar için olmazsa olmazdır. 

4. RPA Araçları ile Deneyim

RPA araçlarını etkili bir şekilde uygulamak ve sürdürmek için bu araçlar hakkında kapsamlı bir anlayışa sahip olmak gereklidir. 

5. Bulut Teknolojileri

RPA'ya özgü becerilerin yanı sıra, bulut teknolojisi bilgisi giderek daha önemli hale geliyor. Çoğu yazılım işletmesi bulut altyapısını kullanıyor ve bu RPA'ya özgü bir beceri olmasa da, bulutta botları dağıtmak için genellikle AWS veya Azure ile deneyime sahip olmak gerekiyor.

6. Makine Öğrenmesi Uzmanlığı

Giderek daha değerli hale gelen bir diğer beceri ise makine öğrenimi uzmanlığıdır. RPA basit süreçleri otomatikleştirirken, Bilişsel Otomasyon adı verilen yeni bir teknoloji dalına dönüştü. 

Makine öğrenimi, yapay zeka ve RPA'nın bu karışımı, geleneksel botların yeteneklerini genişletiyor.

Tabii ki makine öğrenimi, model eğitimiyle ilgili faaliyetleri yürütmek için özel profesyoneller gerektiren karmaşık bir alandır. Tek bir kişinin yazılım geliştirme, RPA ve makine öğrenimi konusunda geçmişi olması nadirdir. 

RPA Developer Programlama Bilmeli mi? 

RPA uzmanı olmak için programlama becerileri gerekli olsa da, programa bilgisi olmayanlar da endüstri tarafından kullanılan çeşitli araçları ve teknikleri öğrenebilir. 

Teknoloji günümüzde o kadar ilerledi ki piyasada herhangi bir programlama bilgisi gerektirmeden birçok gelişmiş otomasyon görevi yapabilen RPA araçları bulabilirsin. 

RPA'yı benimseyen çoğu şirketin standart çözümleri vardır. Burada birçok hazır seçenek karşımıza çıkar:

• UiPath
• Automation Anywhere
• Blue Prism 
• NICE 
• WorkFusion

Bu araçlar kod odaklı değil, iş akışlarını yakalamaya yardımcı olan daha çok kural tabanlı sistemlerdir. 

Tek yapman gereken, if-else koşullarını kullandığın basit bir iş mantığı kullanmaktır. İyi yanı da bu koşulları birkaç tıklamayla ayarlayabilirsin. 💆

Yazılımcı değilsen ve otomasyon sektörüne girmek istiyorsan, UiPath gibi araçları öğrenmek önceliğin olmalı.

Ayrıca, bu RPA çözümleri genel RPA bilgisi ve RPA altyapısıyla ilgili temel deneyim için sertifika ve eğitim de sağlar. Bu sertifikalar, robotik süreç otomasyonu alanında bir kariyere başlamanın kapılarını da sana aralayabilir. 

RPA Sertifikaları

UiPath Sertifikası

UiPath, RPA alanındaki en en ünlü RPA öğrenme platformudur desek yanlış olmaz. 

Platformdaki eğitimler, RPA’nın her konusunu kapsar. Aynı zamanda iş analizi yönlerine de değinir.

UiPath topluluk forumu, RPA Akademisi ve eğitim videoları sunar. RPA eğitim programları normalde RPA geliştiricilerine odaklanır. Son zamanlarda UiPath, RPA geliştiricilerinin ötesinde RPA ile ilgili roller için de RPA eğitim programları başlattı.

Automation Anywhere Sertifikası

UiPath'in aksine Automation Anywhere, eğitim programlarını Citizen Developer, Bot Developer ve Business Analyst gibi role özgü becerilere göre bölmüştür. 

Sertifikasyon süreci de üç kategoriye ayrılır:

• Öğrenciler için Temel RPA Sertifikasyonu. Öğrenciler ve öğretim görevlileri için RPA temeller ve RPA iş uygulamalarına odaklanan ücretsiz bir kurs ve sertifika programıdır.
• Automation Anywhere Sertifikalı Gelişmiş RPA Uzmanı. Bu sertifika programı, otomasyon vaka tanımlama, botlar oluşturmak için Automation Anywhere yazılımının kullanımı, izleme ve orkestrasyon gibi derinlemesine konuları kapsar.
• Automation Anywhere Certified Master RPA Professional. Bu sertifika, Automation Anywhere Enterprise çözümleri, botların nasıl geliştirileceği ve RPA altyapısının nasıl oluşturulacağı konusunda genel bilgi üzerine odaklanır.

RPA'nın Geleceği

Şu anda küresel olarak 80'den fazla RPA satıcısı var ve Fortune 500'ün çoğu RPA yazılımını kullanıyor. Örneğin, UiPath, Fortune 10'dan 8'inin kendi yazılımlarını kullandığını iddia ediyor. 

Pazar oldukça yoğunlaşmış durumda. Her RPA şirketinin Google'da marka adıyla kaç kez arandığına baktık. Arama motoru kullanıcılarının %75'inden fazlası yalnızca en iyi 3 oyuncunun adını arıyor: UiPath, Automation Anywhere ve BluePrism. 

Popülerliğine rağmen, robotik süreç otomasyonu alanının hala büyümesi bekleniyor. 

Robotik süreç otomasyonu (RPA) pazarı 2024 yılında 5,4 milyar dolar değerindeydi. Yukarıdaki grafiğe baktığımızda, çok değil 2022 yılından 2024 yılına kadar büyük bir artış olduğunu görebiliriz. ↗️

Pazar büyüklüğünün 2032 yılına kadar 81,8 milyar dolar değerinde olması bekleniyor.