Proje Nedir?
Yazılım Proje Yönetimi başlığına girmeden önce yazılım projesinin ne olduğu üzerinde durulmasında fayda var. Proje; başlangıç ve bitiş süreleri olan, belirli talepler üzerinde şekillendirilmiş ve belirli iş ünvanları üzerinden operasyonel olarak yönetilen girişimlerdir. Bu girişimlerin belirli bir kaynak yönetimi çerçevesi vardır ve bu mevcut kaynakları kullanarak en verimli operasyonu gerçekleştirmeyi amaçlar.
Yazılım Proje Yönetimi Nedir?
Yazılım Proje Yönetimi bir yazılım projesinin faaliyetlerinin talepler, zaman ve kaynak yönetimi doğrultusunda ilgili şekilde planlanıp raporlanması ve böylece kontrolünün sağlanmasıdır. Amaç verimi en yüksek şekilde tutarak kullanıcı taleplerini proje hedefleriyle birlikte gerçekleştirmektir. Hedeflerin karşılanabilmesi adına kapsamın, risklerin, kaynakların ve maliyetin doğru yönetilmesi gerekmektedir. Bu sayede şirketler/girişimler verimlilik, kar oranı arttırımı, yüksek kalite kazanmaktadır. Proje Yönetimi belirli fazlar üzerinden gerçekleştirilir bunlar: Başlangıç, Planlama, Yürütme, Süreci İzleme ve Kontrol ve Kapanış. Proje Yönetimini bir sistematiğe bağlamak adına liderlik eden en büyük nonprofit(kar amacı gütmeyen) organizasyonlardan olan PMI Proje Yönetim Enstitüsü fazları bu şekilde formalize etmiştir. PMI dan sertifikalar başlığında da söz edeceğiz. Biraz da bu fazlar hakkında konuşalım.
Başlangıç fazında iş üzerindeki problem ve fırsatlar üzerinde durulur. Bunlar tanımlanır ve çözümler belirlenir, böylece yazılım proje yönetiminin ilk adımı atılmış olur. Problemlerin hedefler, fırsatlar ve sınırlandırmalar üzerinden detaylı incelenmesi yapılır. Alternatif çözümler üzerinde durulur, iş için maliyet, risk ve fayda pencerelerinden incelemeleri yapılır. Projemin ana gereklilikleri nedir sorusuna cevap aranır. Bu noktada proje takımı atanır ve detaylı proje planlaması aşamasına geçilir.
Planlama fazına geçtiğimizde artık proje tanımlanmış haldedir, takım belirlenmiştir ve gelişim detaylı planlamaya ihtiyaç duyar hale gelmiştir. Planlama evresi için proje geliştirme döngüsünün ve yönetiminin en önemli parçası diyebiliriz. Bu aşamada planlama, yürütme yani geliştirme ve projeyi nihayete erdirmek için bir yönerge oluşturmaktadır. Temel anlamda, iş gereklilikleri kurulur, maliyet, zaman planlaması, teslim ürünleri ve zamanları planlanır. İçerisinde kapsam planlama, detaylı dokümantasyon(detaylı alt parçalara bölme işlemi), zaman planlama, kaynak planlaması, risk planlaması, finansal planlama/yönetim, üretim, kalite ve iletişim planlaması bulunmaktadır. Başlangıç adımında elde edilenler üzerine proje gereklilikleri belirlenir, tasklar ve planlama yapılır böylece kaynaklar güvence altına alınmış olur. Raporlama ve yönetme mekanizması iyi bir planlama fazıyla birlikte çok daha güçlü hale gelecektir. Bu aşamada SWOT analizinden bahsetmesek olmaz. Bu analiz, girişimin güçlü ve zayıf yönleri üzerinde durarak fırsat ve tehditler üzerinden planlama yapmaya yarar. Bir grafik üzerinde bu noktalar yazılır ve yorumlanır. Bu şekilde, ürünün beklenen ortamı üzerinde tam anlamıyla bir yorumlama sağlanabilir ve daha stratejik hareket edilebilir. Daha sonrasında da TOWS analizi ile ilgili çıkarımlar üzerinden gerekli çözümler üretilir ve grafiği üzerine not edilir.
Yürütme adımında ise kelimenin tam anlamıyla harekete geçilir ve proje yürütülmeye/ortaya konmaya başlar. Bu aşamada kontrolü elden bırakmadan plana bağlı geliştirme yapmak kritiktir ve bunun içinde takım içi ve yönetimsel iletişim anahtar konumdadır. Birçok projede proje yöneticisi zamanının çoğunu bu faza odaklanmada kullanır. Takım üyeleri, planlanan tasklar üzerinde ve gelişmeleri raporlayıp güncel iletişim halinde kalır. Ana amaç projede gelişimi güncel ve planlanan düzeyde tutabilmektir, aksi yönde farklı senaryolar üzerinden alternatif planlar değerlendirilmeye başlanacaktır. Bu aşama esnasında projenin sponsorları ve diğer ilgili stakeholder lar bilgilendirilir. Gelişim gösterildikçe ana plan üzerinde güncellemeler yapılır ve devam edilir. Güncel durum raporları her daim maliyet, planlama, kalite ve gereklilikler üzerinden geliştirilir. Her kritik gelişim talep sahibine kalite hususunda sunulmalı ve böylece onayı alınmalıdır.
Projenin izleninirliği ve kontrolü yürütme aşaması ile birlikte ilerletilir. Bu da bir diğer proje yönetim aşamasını oluşturmaktadır. Bu aşamada performans göstergeleri raporlanır ve varsa değişim ihtiyaçları/talepleri üzerinde durulur. Takım üyeleri, kullanıcılar ve diğer proje stakeholder ları ile sürekli dirsel temasında olunmalı ve projede buna göre hareket edilmelidir. Kapsam, maliyet, kalite ve risk sürekli kontrol edilmeli bunlar da gelişmiş bir iletişimle desteklenmelidir.
Son aşama olarak kapama aşamasından bahsedeceğiz. Proje yönetimi fazlarının son aşaması olan bu aşamada projemizin final taleplerinin teslimi üzerinde durulur. Başarı üzerinde tartışılır, final dokümanı üzerinden değerlendirilmede bulunulur ve hemfikir olunması halinde proje nihayete erdirilir.
Proje Yönetim Araçları/Yazılımları Nelerdir?
En çok kullanılanlarından örnek vermek gerekirse, Slack, Trello ve JIRA örnek verilebilir. Microsoft'un Project uygulaması da buna verilebilecek örneklerdendir. JIRA ve Project uygulamalarını deneyimlemiş birisi olarak da Project nezdinde biraz bilgi verelim. Bu uygulamayla gelişim tamamıyla planlanabilir, kaynaklar dağıtılabilir, gelişim adım adım izlenebilir ve analizleri yapılabilir diğer benzer uygulamalarda olduğu gibi. Zamanlara bölme işi yazılım geliştirme modellerine bağlı olarak görsellerle/grafiklerle gösterilebilir ve takip edilebilir. Bu grafiklere örnek olarak GANTT chart örnek verilebilir.Bu chartlar proje yönetimi için tamamen görsel destek sunan görsellerdir ve çokça tercih edilir. Project ile kolayca GANTT chart çizebilir kaynakları belirli kişiler üzerinde modelleyebilir, zamanı o şekilde editleyebilirsiniz. Project ayrıca diğer Office uygulama(Word, Excel) arayüzlerine ve kullanımlarına da oldukça benzer.
Proje Yönetimi Üzerine Sertifikalar
Proje Yönetimi alanında uzmanlaşabilmek adına genelgeçer eğitim almak mı istiyorsunuz? O zaman size birkaç sertifika önermekte fayda var. 2020-2021 yılları nezdinde yani güncel olarak baktığımızda bu sertifikalar size fayda sağlayabilir.
- PMP
- CAPM
- CSM
- compTIA
- CPMP
En geçerli sertifikalardan bazıları bunlardır. Böylece evrensel bir kabul görme şansına sahip olabilir, tanınma ve onaylanma konusunda problem yaşamadan yolunuza devam edebilirsiniz. Zaten Proje Yönetimi alanındaysanız bu sertifikalar maaşınızda hatırı sayılır bir yükseliş sağlayabilir. Evrensel projeler hakkında bilgi sahibi olup gelişkin iş imkanlarından haberdar olabilir, performansınızı arttırabilirsiniz. Bunlar sayısız faydalarından birkaçı olarak özetlenebilir.
Biraz da PMP özelinde birkaç kelam edersek bu kısım için yeterli olacaktır. PMP birçok otoriteye ve profesyonele göre en geçerli sertifika olarak bilinir. Hakkında biraz konuşmak faydalı olabilir. PMP, proje yöneticileri için en çok tanına endüstri bazlı sertifikaların başında gelir. PMP evrenseldir çünkü herhangi bir endüstride herhangi bir metodolojiyle ya da herhangi bir lokasyonda çalışabilirsin. Bu eğitimi alabilmek için birkaç gereklilik de sağlanmalı bunlar 4 senelik diploma eğitimi,4500 saat proje liderliği deneyimi ve 35 saat proje yönetim eğitimi olarak söylenebilir. Detaylı inceleme PMI'ın kendi sitesi üzerinden PMP sertifikası araştırmasıyla edinilebilir.
Proje Yönetim Metodolojileri Üzerine
Proje Yönetim Metodolojileri üzerinde birkaç örnek verebiliriz. Bunların farklı zaman yönetimleri, farklı çözüm modellemeleri mevcuttur, aynı proje farklı metodolojiler üzerinde aynı verimi vermemektedir. Kaynaklarımıza, proje teslim tarihine, kullanıcı taleplerine göre en uygun metodolojiyi seçmekte kritik fayda vardır.
En popüler olanları şöyle yazabiliriz;
- Agile metodoloji içerisinden Scrum, Kanban, Extreme Programming
- Scrumban(Scrum ve Kanban hibrit) bazı hibrit modelleme örneklerinden
- Lean ve Waterfall örnekleri verilebilir.
Bunlar içerisinde Agile metodolojisine başka bir yazılımızda detaylıca yer vereceğiz.
Waterfall için biraz bilgi verelim. Waterfall günümüzde popülerliğini bir hayli yitirmiş olsa da hala etkili bir metodoloji olarak kabul edilir. Genelde sıralı ve doğrusal bir süreci takip etmemizi gerektiren ve güzel dokümantasyona sahip olacabileceğimiz projeler için verimi yüksektir. Sağlam dokümantasyona sahip olduğumuz için yönetimi ve kullanımı kolaydır. Katı ve değişime kapalı bir yapısı vardır bu nedenle fazlar ve planlamaların geneli düzgünce ve sapmadan takip edilmelidir. Her aşama için derin bir dokümantasyon ihtiyacı vardır ve her aşama kontrollü bir şekilde yönetilir. Varlığı kontrole, iyi dokümantasyona ve yönetime bağlılığı getirdiğinden disiplinli bir metodoloji örneğidir. Bunlar Waterfall'un sağladığı avantajlardan sayılabilir. Biraz da dezavantajlarından bahsedelim isterseniz. Değişime katı bir şekilde kapalıdır, çünkü ekip bir aşamayı tamamladıktan sonra geriye dönemez aksi yüksek maliyetlidir.
Yazılım zaman
konusunda da planla sabit halde hareket ettiğinden hassastır, en son ana
kadar teslim yapılamamaktadır. Kodlamaya/Üretime diğer aşamalar
tamamlanmadan geçilemez bu da son ana kadar teslimin olmamasını sağlar. En
kritik dezavantaj olarak da gereksinimleri toplamak söylenebilir.
Kullanıcılardan talepler tam anlamıyla alınmalı ve bu talepler üzerine
gereklilikler inşa edilmeli, eğer bunlar tam anlamıyla yapılamazsa ileride
memnuniyet problemleri yaşanacak ve değişime kapalı bir metodoloji
olduğundan değiştirmek çok maliyetli olacaktır. Ayrıca üretme kısmı teslim
süresiyle eş olarak bittiği için memnuniyetsizlik toplam bir iptale
sebebiyet verecektir.
