Otomasyon testi, QE sektörünün olmazsa olmazıdır. Otomasyon framework’leri ve test araçlarının yardımıyla, yazılım test uzmanları üretkenliklerini artırabilirler. Bu yazımızda test otomasyonunun ne olduğunu tanımlamaktan modern yazılım geliştirmedeki önemini anlamaya kadar, hem manuel hem de otomatik testin temel rolünü ele alıyoruz. ⚙️
Otomasyon Testi Nedir?
Otomasyon testi adından da anlaşılacağı gibi, test vakalarının yürütülmesini betikler ve özel araçlar aracılığıyla otomatikleştirme uygulamasıdır.
İnsan testçinin test vakalarını manuel olarak yürütmesi yerine, bu betikler ve araçlara tüm eylemleri gerçekleştirmesi için komut verilir. Manuel test yapan uzmanların başka görevlere odaklanmalarını sağlar.
Otomasyon testi, yazılımın işlevselliğini, performansını ve güvenilirliğini doğrulamaya yardımcı olmak, beklenen standartları ve gereksinimleri karşıladığından emin olmak için tasarlanmıştır.
Test piramidi (veya test otomasyon piramidi), otomatik test hiyerarşisini tanımlamak için yaygın olarak kullanılan bir modeldir.
Otomasyon Testinin Faydaları Nelerdir?
Global Market Insights'a göre, otomasyon test pazarı büyüklüğü 2022'de 20 milyar doları aştı. 2023'ten 2032'ye kadar %15'in üzerinde bir büyüme oranı bekleniyor. Basitçe söylemek gerekirse, testlerinizi otomatikleştirmek daha fazla, daha hızlı ve daha verimli yazılım testi yapmanızı sağlar. Daha spesifik olarak, şu faydaları sağlar:
- Yüksek Doğruluk Oranı: Otomasyon testleri, önceden tanımlanmış bir dizi adımı sıkı bir şekilde takip edecek şekilde tasarlanır. Yazılım test uzmanları günün koşturması içerisinde, testleri yürütürken belirli bir adımı unutabilir. İşte bu noktada otomasyon testleri hata olasılığını ortadan kaldırır.
- Artan Hız: Otomatik testler, insan müdahalesine ihtiyaç duymadan, 7/24 çalışabilir. 7/24 çalışan bir sisteminiz olduğunda da test yürütme hızınız artar ve genel test süreniz azalır.
- Tutarlılık: Test tutarlılığının olmadığı bir yazılım test yaşam döngüsünde önemli sorunlar ortaya çıkabilir. Otomasyon testinde ise test vakaları her çalıştırıldığında tam olarak aynı şekilde yürütülür. Ayrıca günde birkaç kez çalıştırılabilirler. Böylece yeni sorunların hızla belirlenmesi ve çözülmesi sağlanır ve yazılım kalitesine olan güven artar.
- Gelişmiş Test Kapsamı: Otomasyon testleri, birden fazla tarayıcı, cihaz ve işletim sisteminde çalıştırmak için yeniden kullanılabilir. Test uzmanlarının her test döngüsü için testleri yeniden oluşturmak ve yürütmek için zaman harcamasına gerek kalmaz.
Otomasyon Testinin Türleri Nelerdir?
Manuel olarak yapılan testlerin çoğu otomatikleştirilebilir. Yani bir kullanıcının manuel olarak gerçekleştireceği şey, bir otomasyon betiği kullanılarak otomasyon araçlarıyla gerçekleştirilebilir. Otomatize edilebilecek test türlerini şöyle özetleyebiliriz ✍️;
1. Birim Testi
Birim testi, uygulamanızın tek bir birimini yazılımın geri kalanından izole edip davranışını test ettiğiniz test türüdür. Bu testler harici API'lere, veri tabanlarına veya başka bir şeye bağlı değildir. Birim testinin temel amacı, uygulamanızın her bir bileşeninin başka hiçbir şeyden etkilenmeden nasıl çalışacağını görmektir.
2. Entegrasyon Testi
Entegrasyon testinde, birimlerin mantıksal olarak nasıl entegre edildiğini ve bir grup olarak nasıl çalıştığını test edersiniz. Birimlerin nasıl iletişim kurduğunu ve birlikte nasıl davrandığını test etme amacınız varsa entegrasyon testi yapmalısınız.
3. Duman Testi
Duman testi, sistem yapısının kararlı olup olmadığını incelemek için yapılır. Kısaca amacı, test uzmanlarının daha ileri testlere devam edebilmesi için ana işlevlerin düzgün çalışıp çalışmadığını incelemektir.
4. Regresyon Testi
Regresyon testi, kodda yapılan son değişikliğin söz konusu uygulamanın mevcut özelliklerini etkileyip etkilemediğini kontrol etmek amacıyla yapılır.
Hangi Test Vakaları Otomatikleştirilmelidir?
Otomasyon testi yazılım, e-ticaret, bankacılık, finans, sigorta, telekomünikasyon, oyun ve eğitim gibi birçok endüstride yaygın olarak kullanılır. Bir test vakasını otomatikleştirme kararı vermeden önce, o otomasyonunun potansiyel faydasına ve maliyetine bakılmalıdır. Aşağıdaki test vakaları, test otomasyonu için ideal vakalardır:
✅ Tekrarlanması gereken ve birden fazla yürütülmesi gereken test durumları
✅ Manuel olarak yürütülmesi çok zaman alan testler
✅ İnsan hatasının yanlış sonuçlara yol açabileceği test vakaları
✅ Her yazılım derlemesi sırasında olduğu gibi düzenli olarak çalıştırılması gereken testler
✅ Çeşitli işletim sistemleri veya cihazlarda gerçekleştirilmesi gereken testler
✅ Büyük miktarda verinin işlenmesini içeren test durumları
Ayrıca tüm test vakalarının otomasyona uygun olmadığını da belirtmek önemlidir. Eğer ki, test senaryolarının sıklıkla değişmesi gereken durumlar varsa, bunlar otomatikleştirilmemelidir.
Otomasyon Testi Nasıl Yapılır?
1. Hedeflerinizi belirleyin
Otomasyonla neyi başarmak istediğinizi netleştirmek önemlidir. Yaygın hedefler arasında test sürelerini kısaltmak, test kapsamını genişletmek ve sonuçların güvenilirliğini artırmak yer alır. Bu aşamada hangi testlerin otomatikleştirileceğini belirleyin. Genellikle tekrarlayan, veri odaklı ve regresyon testleri otomasyon için uygundur.
2. Doğru araçları seçin
Uygulamanızın tech stack’ini, ekibinizin yeteneklerini ve bütçeniz gibi faktörleri göz önünde bulundurarak ihtiyaçlarınıza uygun test araçlarını belirleyin. Web uygulamaları için Selenium gibi açık kaynaklı çözümlerden, daha geniş özellikler sunan ticari araçlara kadar birçok seçenek bulunur.
3. Test ortamınızı tasarlayın
Üretim ortamınızı mümkün olduğunca gerçekçi bir şekilde taklit eden kararlı bir test ortamı kurun. Yukarıdaki bölümlerde otomasyon için en iyi test vakalarını listeledik. Bunu projenize uygulayın ve üzerinde çalışmaya başlayacağınız durumları listeleyin. Aslında bir test vakası ne kadar tekrarlayıcı ve öngörülebilirse, otomasyon için o kadar uygundur.
4. Test vakaları geliştirin
Test senaryolarınızı otomatikleştirilebilir test vakalarına dönüştürün. Her test için gerekli eylemler, giriş verileri ve beklenen sonuçları belirleyin. Test vakalarının modüler, yeniden kullanılabilir ve sürdürülebilir olmasına özen gösterin. Böylece uygulamanız geliştikçe testler de kolayca güncellenebilir.
5. Test otomasyonunu uygulayın
Seçtiğiniz araçlarla test vakalarını hayata geçirin. Bu, programlama dillerinde kod yazmayı ya da grafiksel bir kullanıcı arayüzü kullanarak testler oluşturmayı içerebilir. Testlerin doğru ve güvenilir olmasına odaklanın.
6. Testlerinizi çalıştırın ve sürdürün
Otomatik testlerinizi sürekli entegrasyon (CI/CD) süreçlerine entegre edin. Uygulamanızda yapılan değişikliklerle birlikte testlerinizi güncellemeyi unutmayın.
7. Sonuçları analiz edin ve raporlayın
Test sonuçlarını inceleyerek uygulamanızdaki sorunları ve geliştirme alanlarını belirleyin. Test araçlarının sağladığı ayrıntılı raporlar, bu konuda size rehberlik edebilir. İyi bir raporda tablolar, grafikler ve diyagramlar bulunur ve test sonuçlarındaki kalıpları vurgulayarak raporunuzu zenginleştirir.
8. Sürekli iyileştirme
Test otomasyonu "kur ve arkana yaslan" tarzında bir süreç değildir. Araçlarınızı, süreçlerinizi ve stratejinizi sürekli gözden geçirerek iyileştirme alanlarını yakalayın. Yeni testler ekleyebilir, mevcut testleri optimize edebilir veya yeni araçlar ve teknolojiler kullanarak test yeteneklerinizi geliştirebilirsiniz.
Özetle, test otomasyonu dikkatli planlama, doğru araç seçimi ve sürekli iyileştirme gerektiren bir süreçtir. :)
Popüler Test Otomasyon Araçları
Daha önce de belirttiğimiz gibi, manuel bir testi otomatikleştirmek için belirli araçlar kullanabilirsiniz. Ancak tüm otomasyon test yazılımlarının aynı özelliklere sahip olmadığını belirtmek önemlidir.
Başarılı bir test süreci için otomasyon çözümünün hem uygulamaya hem de sektöre uygun olması gerekir. Popüler bazı otomasyon araçlarını aşağıda listeledik. Daha fazlası için Yazılım Test Araçları yazımıza da göz atabilirsiniz.
- Selenium: Selenium, oynatma ve kayıt özelliklerine sahip popüler bir regresyon test aracıdır. JUnit ve TestNG gibi framework’lere entegre olabilir. Ayrıca Ruby, Java ve Python'da test vakası geliştirmeyi destekler.
- QTP: QTP, fonksiyonel ve regresyon test otomasyonu için VBScript'i kullanan test aracıdır.
- Sikuli: Sikuli, ekran görüntüleri kullanarak web sayfası öğeleri ile etkileşime giren, grafiksel kullanıcı arayüzlerinin otomasyonu için uygun bir test aracıdır. GUI tabanlıdır.
- Appium: Appium, iOS, Android ve Windows SDK dahil olmak üzere çeşitli platformlarda otomatik test için kullanılan açık kaynaklı bir framework’tür.
Yazılım Testi Kariyeri
Özetle, otomasyon testi herhangi bir yazılım geliştirme sürecinin kritik bir bileşenidir. Manuel test gerçekleştirmek için gereken zaman ve çabayı azaltırken uygulamaların kalitesini ve güvenilirliğini sağlar.
Doğru araçlar ve yaklaşımla, şirketler testlerinin hızını ve doğruluğunu iyileştirebilir, geliştirme döngüsünde hataları daha erken yakalayabilir ve nihayetinde müşterilerine daha iyi ürünler sunabilir.
Yazılım test uzmanı olmak, yazılım testi ve test otomasyonunu öğrenmek mi istiyorsunuz? Yazılım ekipleri, yavaş ve tekrarlayan görevleri otomatikleştirmek için test otomasyon paketlerini kullanır. Bu nedenle, test otomasyonunu öğrenmek sizi çok daha değerli ve üretken bir ekip üyesi yapabilir.
Sadece bu değil, birçok test uzmanı test otomasyonunu öğrenmenin ve programlamayı öğrenmenin test ettikleri uygulamaları daha iyi anlamalarına yardımcı olduğunu düşünüyor. Yani test otomasyonunu öğrenmek sadece işinizin bazı kısımlarını otomatikleştirmenize yardımcı olmakla kalmıyor, aynı zamanda manuel test yeteneklerinizi de geliştiriyor.
Eğer yazılım test mühendisliğine ilgi duyuyorsan, topluluğumuza katılarak düzenlediğimiz meet-up'larda diğer uzmanlarla tanışabilir ve Discord'daki büyük topluluğumuza katılarak güncel gelişmeleri takip edebilirsin.
