Unix

Unix, 1969 yılında Ken Thompson tarafından Bell laboratuvarlarında geliştirilen, çok görevli ve çok kullanıcılı işlevselliği destekleyen bir işletim sistemidir. Unix işletim sistemi, büyük ana çerçeve sistemlerinde çalışmak üzere, C yazılım dili kullanılarak geliştirilmiştir. Kolay bir grafik kullanıcı arayüzü vardır.

Unix, internet sunucuları, iş ve ana bilgisayarlarda yaygın olarak kullanılır. Masaüstü bilgisayar, dizüstü bilgisayar ve sunucular gibi tüm bilgi işlem sistemlerinde sıklıkla kullanılır. Mac OS ve BSD sistemleri Unix çekirdeği üzerine inşa edilmiştir. Android, iOS, Chrome OS ve hatta PlayStation 4’teki Orbis OS gibi mobil cihazlar için işletim sistemlerine kadar hepsi Unix benzeridir. Ayrıca AIX and AIXL, DYNIX/ptx, HP-UX, IRIX, MINIX, SCO OpenServer, SCO UNIX, Solaris, System V, Tru64, ULTRIX ve Xenix Unix işletim sistemlerinin hepsi birer Unix dağıtımıdır. 

Unix işletim sistemi, çekirdek, kabuk ve programlar olmak üzere üç bölümden oluşur. Kabuk, işletim sistemi ile kullanıcı arasındaki komutları okuyan bir köprüdür. Kullanıcı ve çekirdek arasında bir arayüz görevi görür ve komut satırlarını yorumlar. Kullanıcı, komutlarını sorgulamak için kabuk kullanılır. Kabuk ise bunları çekirdeğe aktarır. Çekirdek ise belleği yöneten, sisteme erişimi denetleyen ve diğer hizmetleri sağlayan donanımla doğrudan etkileşime giren işletim sisteminin merkezidir.

Unix, çeşitli türleriyle bilgisayar endüstrisi üzerinde derin bir etkiye sahip olmuştur. Çoğu sıradan kullanıcı her gün farkında olmadan Unix sistemleri ile etkileşime girer. Yazılım geliştiricileri çoklu görev ve esneklik özelliği nedeniyle oldukça sık Unix işletim sistemini kullanırlar. Hatta Unix programcıları genellikle basitliği ve zarafeti vurgulayan bir Unix programlama felsefesine bağlı kalırlar. 

 

Unix’in Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Veriler için basit erişim ve bakım gerçekleştiren bir dosya yapısı bulunan, kullanıcılar arasında hızlı ve kolay bir şekilde bilgi alışverişinin yapılmasını sağlayan, farklı türden cihazlar üzerinde çalışan Unix’in pek çok özelliği bulunur. 

Unix’in diğer işletim sistemlerinden en büyük farkı, komut satırı kullanılmasıdır. Windows işletim sisteminde yapıldığı gibi tıklamak yerine, metin yazılan komut satırları kullanılır. Bu metinler terminale yazılır. Bu zor ve uğraştırıcı gibi görünse de aslında komut satırını kullanmak, programları çalıştırırken ve verileri analiz ederken daha hızlı, daha esnek ve daha verimli olmasını sağlar.

Her işletim sisteminin olduğu gibi Unix’in de avantajları ve dezavantajları vardır. Peki ya tam olarak Unix’in avantajları ve dezavantajları nelerdir?

 

Unix’in Avantajları:

• Çoklu Kullanıcı: Çok sayıda kullanıcı aynı anda Unix’i kullanabilir. İşletim sistemi, ana bellek, sabit disk, teyp sürücüleri vb. gibi kaynaklara birden fazla kullanıcı erişebilir. Yine birden çok kullanıcı, farklı terminallerden sistemde oturum açabilir ve bir komutun kaynaklarını paylaşan farklı işleri çalıştırabilir.

 

• Çoklu Görev: Aynı anda birçok komut Unix işletim sisteminde çalıştırılabilir. Çok sayıda farklı kullanıcının çoklu görevlerini yerine getirebilir. Çakışma olmadan bir görevi ön plana alarak, diğer görevin arka planda gerçekleşmesini kolayca koordine edebilir.

 

• Güvenli: Birçok temel ve gelişmiş güvenlik özelliğiyle verileri güvenli bir şekilde saklar. Ayrıca kullanıcıların sisteme bir kullanıcı adı ve şifre ile kimlik doğrulaması yapmasını zorunlu kılma özelliği ile kullanıcı güvenliğini artırır.

 

• Taşınabilir: Bu özellik sayesinde, kodun herhangi bir bilgisayar sistemine kolayca aktarımı ve Unix’'in farklı makinelerde çalışmasını sağlar. Unix, masaüstü, dizüstü bilgisayar ve sunucular gibi tüm bilgi işlem sistemlerine kolayca uyarlanabilir. 

 

• İletişimi Kolay: Unix kullanıcının dünya çapında kolayca iletişim kurmasını sağlayacak şekilde ayarlanmıştır. Yazma komutu, posta komutu ve konuşma komutu gibi çeşitli iletişim olanakları sunar. Komutlarının anlaşılması kolay ve kullanımı basittir.
• Açık Kaynak: Unix işletim sistemi açık kaynak kodludur. Ücretsiz olarak herkes tarafından kullanılabilir ve üzerinde işlem yapılabilir.

 

Unix’in Dezavantajları:

• Yardım: Unix’te karşılaşılan sorunlarla ilgili yardım almak diğer işletim sistemlerine göre zor olabilir. Dosyaların okunmasının zor olması, sistemde dosyaları bulmanın kolay olmaması gibi özelliklerinden dolayı kolayca yardım almayı engeller.

 

• Karmaşa: İşletim sistemi karışıktır. Unix’i kullanabilmeniz için ilk önce onu kullanmayı öğrenmeli, komutların nasıl çalıştığını bilmeniz gerekir. 

 

Unix’i Kullanmaya Nasıl Başlarız?

Unix'i kullanmaya başlamadan önce, sistem yöneticinizin sizin için bir Unix hesabı oluşturması gerekir. Diğer kullanıcılar da bu sistem üzerinde çalışıyor olabilir. 

Her kullanıcı bilgisayarla terminal üzerinden iletişim kurar. Bu nedenle, hesap adınızı ve hesabınızın bulunduğu bilgisayarın adını bilmeniz gerekir. Kullanıcı kimliğinizi veya oturum açma adınızı, ardından da şifrenizi girerek oturum açabilirsiniz.

 

Unix Benzeri İşletim Sistemleri Nelerdir?

Unix benzeri veya Unix tabanlı terimleri, Unix markası olmamasına karşın Unix sistemine benzer şekilde çalışan işletim sistemlerini tanımlamak için kullanılır. Unix benzerleri, genel olarak Unix komut ve kabuğuna benzer işlevlere sahiptir.

Tescilli Unix benzeri işletim sistemlerinin örnekleri arasında AIX, HP -UX, Solaris ve Tru64 bulunur. Yazılım geliştiriciler, Bell Labs'in orijinal kod tabanına bağlı işletim sistemlerini, HP-UX ve IBM AIX gibi SUS'u karşılayan ticari markalı sitemleri ve Unix ile tutarlı bir şekilde davranan Linux ve Minix gibi işlevsel sistemleri Unix benzeri sistem olarak kabul ederler.

 

Unix'in Geleceği Nedir?

Unix ve Unix’in türevleri, web sunucularında, ana bilgisayarlarda ve süper bilgisayarlarda 40 yılı aşkın süredir çalışmaya devam ediyor. Son yıllarda, Unix'in sürümlerini veya türevlerini çalıştıran akıllı telefonlar, tabletler ve kişisel bilgisayarlar kullanılmaya başlandı. İşletim sisteminin bulut platformlarında kullanımı gittikçe yaygınlaşıyor. 

Unix kullanımı diğer işletim sistemleri kadar yaygın olmadığı için Unix öldü mü gibi sorular sıkça soruluyor. Araştırmacılar, güvenlik ve özel yazılımlar gibi birçok kullanım özelliği nedeniyle Unix'in kullanılmaya devam edeceğini ileri sürüyor. Ayrıca Unix'ten gelişen Linux’un kullanımı daha çok artıyor.